KONTICH – Al voor de 222ste keer worden in Kontich de Paardenkoersen georganiseerd, sinds 1795 de traditionele afsluiter van de jaarmarkt. De wedstrijd kent dan ook een hele geschiedenis en komt zelfs in aanmerking om opgenomen te worden op de lijst van immaterieel erfgoed van Unesco.
‘Dit zijn met zekerheid de oudste paardenkoersen van heel Vlaanderen.’
LUK DU MONT
De laatste dag van Kontich Feest start al jaren met een veeprijskamp en grote kinderboerderij op de expresweg N171 tussen de Molenstraat en de De Villermontstraat. In de straten van het centrum vindt tegelijkertijd de jaarmarkt plaats. De grote afsluiter van het feestweekend in juli is al 222 jaar lang de Paardenkoersen. De wedstrijd ontstond in 1795, toen onze landstreken nog bezet werden door het Franse leger.
Mopperen
“Ook in die tijd werd er een jaarmarkt georganiseerd en de lokale cafébazen en herbergiers mopperden dat de mensen na de middag al naar huis vertrokken”, vertelt gemeentelijk archivaris Luk Du Mont. “Omdat er op de jaarmarkt reeds paarden werden verkocht, besloot men een paardenwedstrijd in te leggen. Het plan werkte. De cafés zaten de hele dag stampvol, met ’s avonds de wedstrijden als afsluiter. Halverwege de 19de eeuw werden er zelfs speciale middernachttreinen ingelegd om het volk dat van heinde en ver naar Kontich was afgezakt opnieuw naar huis te brengen. De Paardenkoersen werden een enorm succes.”
De eerste honderd jaar werden er reeksen georganiseerd waarin telkens twee paarden met ruiters in een rechte lijn naar de finish liepen. Pas vanaf 1907 werd er voor het eerst gebruikgemaakt van een ovalen renbaan. “De locatie van de eerste renbaan is onzeker, maar tot 1987 werd er gebruikgemaakt van een baan aan de Prins Boudewijnlaan”, zegt Du Mond. “Dan volgde één jaar in de Edegemsestraat en sinds 1989 heeft men een stek gevonden aan de Groeningenlei. Met uitzondering van de oorlogsjaren en een occasionele afgelasting door erg slecht weer zijn de Paardenkoersen er altijd geweest. Dat gebeurde met ups and downs en op een gegeven moment zijn de organisatoren hun oor te rade gaan leggen bij andere evenementen zoals Waregem Koerse. 222 jaar is lang en we kunnen met zekerheid zeggen dat we de oudste paardenwedstrijd in Vlaanderen organiseren, waarschijnlijk ook in België.”
‘Levend’ erfgoed
De lange en historische traditie heeft de interesse gewekt van Unesco, dat sinds enkele jaren ook immaterieel of ‘levend’ erfgoed – zoals sociale gewoonten, voorstellingen, rituelen, gebruiken of uitdrukkingen – wereldwijd wil beschermen. In België werden onder meer het carnaval van Aalst en de Bloedprocessie in Brugge al opgenomen op de lijst van immaterieel werelderfgoed.
“Een delegatie van Unesco is al eens langsgekomen op een vergadering en het lijkt erop dat de Paardenkoersen aan alle voorwaarden voldoen om in aanmerking te komen”, aldus Du Mont. “Wanneer we het uiteindelijk zullen weten, is nog onbekend. Zo’n statuut zal gevolgen hebben voor de organisatie van de wedstrijd. Misschien brengt het zo veel druk met zich mee dat we er uiteindelijk vriendelijk voor zullen bedanken. Langs de andere kant kan het de traditie ook veiligstellen voor de volgende generaties. Zeker iets om over na te denken.”
